Terapia EMDR: na czym polega ta forma psychoterapii?

Terapia EMDR (skrót od: Eye Movement Desensitization and Reprocessing) stanowi przełomowe podejście w psychoterapii, umożliwiając głębokie przetworzenie problemów psychicznych – między innymi PTSD. Skupiając się na mechanizmach działania tej metody, jej kluczowych założeniach oraz procesie terapeutycznym, przybliżę Ci, jak EMDR może być pomocne w leczeniu szerokiego spektrum problemów emocjonalnych. 

Jak działa terapia EMDR i dla kogo jest przeznaczona?

Terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) opiera się na wykorzystaniu kontrolowanych ruchów oczu, aby zmniejszyć negatywny wpływ przeszłych traumatycznych doświadczeń na teraźniejszość pacjenta. Nasi psychoterapeuci zwracają uwagę, że ta forma terapii jest szczególnie skuteczna w przypadku osób cierpiących na PTSD (zespół stresu pourazowego), jak również dla osób zmagających się z lękami, depresją czy różnego rodzaju fobiami. 

Sama terapia ma ponad 30 letnią historią, którą zapoczątkowały badania Francine Shapiro opublikowane na łamach Journal of Traumatic Stress i obecnie zyskuje zwolenników na całym świecie. Podstawą EMDR jest założenie, że szybkie ruchy oczu mogą naśladować fazę REM snu, co z kolei pomaga mózgowi przetwarzać i integrować trudne wspomnienia w korze przedczołowej. Psycholog Shapiro zauważyła, że naturalne zdolności mózgu do emocjonalnej regeneracji mogą być wykorzystane w trakcie nauki pacjenta prawidłowej reakcji na stres i sygnały wysyłane przez ciało migdałowate w trakcie silnie emocjonujących wydarzeń.

Kluczowe założenia metody EMDR w leczeniu traum

Metoda EMDR opiera się na przekonaniu, że szybkie ruchy oczu mogą zmniejszać intensywność i wpływ traumatycznych wspomnień. Terapia ta zakłada, że proces przetwarzania wspomnień może zostać zakłócony przez różne czynniki, co prowadzi do utrwalenia się negatywnych doświadczeń. EMDR pomaga w przywróceniu naturalnego mechanizmu przetwarzania przez mózg, co umożliwia osobie zmierzenie się z traumą i zmniejszenie jej negatywnego wpływu na życie codzienne.

Podczas sesji EMDR terapeuta prowadzi pacjenta przez osiem faz terapii, które obejmują przygotowanie, ocenę, desensytyzację, instalację, skanowanie ciała, zamknięcie i ponowną ocenę. Desensytyzacja i przetwarzanie przez ruchy oczu stanowią serce metody, pozwalając na zmniejszenie lęku i innych negatywnych emocji związanych z traumą. Poniżej przedstawiam kluczowe etapy procesu terapeutycznego:

1. Historia życia i plan – rozpoznanie źródeł problemu.
2. Przygotowanie – budowanie relacji terapeutycznej i przygotowanie klienta do terapii.
3. Ocena – identyfikacja docelowych wspomnień traumatycznych do przetworzenia.
4. Desensytyzacja – zmniejszenie negatywnych reakcji emocjonalnych związanych z traumą poprzez ich przywołanie i ocena intensywności reakcji.
5. Instalacja – wzmocnienie pozytywnych przekonań związanych z przetworzonym wspomnieniem.
6. Skanowanie ciała – identyfikacja i przetwarzanie cielesnych reakcji związanych z traumą.
7. Zamknięcie – zakończenie danej sesji z uwzględnieniem opuszczenia gabinetu w stanie lepszym niż przed rozpoczęciem sesji. 
8. Ponowna ocena – rozpoczynana z kolejną sesją, ocena skuteczności poprzednich spotkań.

Terapia EMDR jest szczególnie skuteczna w przypadku osób cierpiących na PTSD (zespół stresu pourazowego) oraz inne zaburzenia związane z traumą. Badania z użyciem EEG, przeprowadzone przez Marco Paganiego, wykazały, że w trakcie bilateralnej stymulacji, w mózgu są uwalniane fale delta o częstotliwości zbliżonej do fazy non-REM. Wykorzystanie tego mechanizmu w mózgu pozwala na wyciszenie pacjenta i skuteczniejsze nauczenie go reakcji na stres i traumę emocjonalną.

Techniki i narzędzia wykorzystywane w terapii EMDR

W terapii EMDR wykorzystuje się unikalne podejście, które różni się od tradycyjnych metod psychoterapii. Podstawą tej metody jest stymulacja obu półkul mózgowych, co osiąga się poprzez specyficzne ruchy oczu, dźwięki lub dotyk. Terapeuci stosują serię kontrolowanych bodźców, aby pomóc pacjentom przetworzyć i zintegrować trudne wspomnienia i emocje. Narzędzia takie jak światła LED, słuchawki z dźwiękami bilateralnymi czy małe urządzenia wibrujące trzymane w dłoniach, są często wykorzystywane do indukowania tej stymulacji, co ułatwia proces terapeutyczny.

Porównując EMDR z innymi formami terapii, można zauważyć, że EMDR skupia się bardziej na przetwarzaniu wspomnień niż na rozmowie o nich. Widać to szczególnie w zestawieniu z popularną terapią CBT:

Ta różnorodność podejść pokazuje, jak EMDR dostosowuje się do potrzeb pacjenta, koncentrując się na mechanizmach mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie doświadczeń.

Korzyści i potencjalne efekty terapii EMDR dla pacjentów

Terapia EMDR przynosi szereg korzyści, które mogą wpłynąć na jakość życia osób borykających się z traumą i innymi problemami psychicznymi. Przyspieszenie procesu leczenia jest jedną z najbardziej docenianych zalet tej metody. W przeciwieństwie do tradycyjnych form terapii, EMDR pozwala pacjentom szybciej przetwarzać i radzić sobie z bolesnymi wspomnieniami. Dodatkowo, metoda ta często jest skuteczna tam, gdzie inne podejścia zawiodły, oferując nadzieję osobom z długotrwałymi lub szczególnie opornymi na leczenie problemami.

Wśród konkretnych korzyści terapii EMDR dla pacjentów można wymienić:

1. Zmniejszenie objawów związanych z PTSD i innymi zaburzeniami lękowymi.
2. Poprawa samopoczucia emocjonalnego i ogólnego stanu psychicznego.
3. Zwiększenie zdolności do radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami.
4. Poprawa jakości snu i redukcja koszmarów sennych związanych z traumą.
5. Wzrost poczucia kontroli nad własnym życiem i przekonania o własnej wartości.

W naszym zespole terapię EMDR stosuje Tomasz Petrów – psycholog z wieloletnim doświadczeniem, ze specjalnością Psychologia Kliniczna. Serdecznie zapraszamy do kontaktu pod numerem 573 473 807 lub mailowo